عملیات پدافندی پای پل کرخه

بسمه تعالی

عملیات پدافندی پای پل کرخه                              سیدناصر حسینی- محمد مطوایی

مقدمه :

 لشگر10زرهی عراق در روز سی و یکم شهریور ماه 1359 از خطوط مرزی شرهانی و زبیدات عبور و پیشروی خود را به سوی دزفول آغاز کرد. تیپ 2 لشگر 92 زرهی اهواز با اندک نیروهای سازمان داده شده و نیروهای مرزی ژاندارمری و نیروهای سپاه پاسداران موجود در منطقه، همراه با آتش دقیق دیدبانی شده توپخانه و هجوم بالگردهای کبری هوانیروز و پشتیبانی مؤثر جنگندهای نیروی هوایی7 روز پیشروی دشمن را به تأخیر انداختند و موفق شدند در 8 مهر ماه 1359 پیشروی دشمن را در سه راهی قهوه خانه متوقف نموده و سرپلی را به عرض6 کیلومتر از تپه خرولی تا رودخانه کرخه و عمق 3 تا 5 کیلومتر در غرب رودخانه کرخه در سرخه نادری تصرف و در سر پل متصرفی در مقابل نیروهای متجاوز ارتش عراق مستقر شوند. باعدم موفقیت حمله لشگر 21 حمزه از نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 23/7/59، تیپ1 این لشگر در غرب رودخانه کرخه روی بلندیهای خرولی مستقر گردید فرماندهان عراقی به تصور این که صدمات وارده به این لشگر توانایی مقاومت سربازان ایرانی را به حدی کاهش داده است که با یک حمله می توانند سرپل را تصرف نموده و زمینه را برای عبور از رودخانه کرخه فراهم آورند هجومی را اجرا نمودند. (جعفری، 1389 : 29)

 

  

 

مشخصات عملیات

 منطقه عملیات: پل نادری بر روی رودخانه کرخه در محور شرهانی – عین خوش – دزفول

هدف عملیات:  ممانعت از تصرف سر پل توسط ارتش متجاوز عراق

آغاز عملیات: ساعت15 :01 نهم آبان 1359

پایان عملیات: ساعت00 :12،  نهم آبان 1359

مدت عملیات: 10 ساعت و 45 دقیقه (اشکانفر/ هادیان ،1371 :28)

شرح عملیات:

 در مورخه 9/8/59 حدود نیمه شب نیروهای عراقی تهاجم سنگین خود را آغاز نموده و در6 مرحله در طول شب و روز بعد ادامه داد که خوشبختانه بدلیل مقاومت دلاورانه رزمندگان ایرانی و ایثارگری خلبانان هوانیروز و نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و آتش مؤثر یگان‌های توپخانه ارتش جمهوری اسلامی ایران که با120 عراده توپ مرتب به مدت 11ساعت برروی نیروهای ارتش عراق اجرای آتش کردند، ارتش عراق با به جاگذاشتن تلفات و ضایعات فراوان مجبور به عقب نشینی گردید و سر پل حفظ شد و روحیه سربازان به شدت ارتقاء پیدا کرد. (جعفری، 1389 : 29)  با درک حیاتی بودن منطقه سرپل، سپاه 3 عراق برای تصرف آن یک لشکر را به کار گرفته بود و با وارد کردن نیروهای تقویتی سعی داشت که تک خود را استمرار ببخشد، ولی نیروهای پیشروی کننده عراقی به محض حرکت و قرار گرفتن در تیررس نیروهای لشکر21 با آتش انبوهی که به خوبی تقسیم‌بندی شده بود، مواجه شده و منهدم می‌گردیدند. ارتش متجاوز عراق تا ساعت 1800 آن روز پنج بار کوشید که با وارد کردن نیروهای تازه‌نفس، در اجرای مأموریت خود توفیق یابد، ولی هر پنج بار با همان شیوه‌ای که گفته شد، از پیشروی باز ماند. نیروهای عراقی در ساعت 1830 آخرین تلاش خود را بعمل آوردند تا یک بار دیگر شانس خود را در تاریکی بیازمایند، ولی با شلیک گلوله‌های منور که باعث روشنائی منطقه نبرد شد یگانهای ارتش جمهوری اسلامی ایران با اجرای انبوه آتش باز دارنده، یگانهای عراقی را مجبور به فرار کردند و بدین ترتیب با الطاف پروردگار و هدایت صحیح عملیات و دلاوری های رزمندگان نیروی هوائی و هوانیروز و همچنین رشادت های نیروهای جان برکف لشگر 21 حمزه سید الشهدا از نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، تک نیروهای متجاوز عراقی پس از دادن تلفات سنگین از دور افتاد، تا جایی که در ساعت 2200 تمام حرکت های ارتش متجاوز عراق متوقف شد. از آن ساعت به بعد تنها صدای شلیک گلوله‌های توپخانه طرفین، در منطقه شنیده می‌شد.(پورداراب، 1383: 204و205) خلبانان تیز پروازهوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران ضمن شرکت در عملیات هجومی و پشتیبانی از رزمندگان اسلام، با 12 فروند بالگرد توانستند50 ساعت پرواز کنند و طی آن 300 نفر مجروح را تخلیه نمایند.(کریم زاده/ پایخان،1390: 37)

نتیجه عملیات:

1.      حدود 240 نفر از نیروهای عراقی کشته و زخمی شدند و تعدادی نیز از جمله یک فرمانده آتشبار به اسارت درآمدند.

2.      سر پل غرب رودخانه کرخه حفظ شد و نیروهای متجاوز مجبور به عقب نشینی گردیدند.

3.      5 قبضه توپ همراه 10 دستگاه تانک و نفربرعراقی منهدم گردید.(جعفری، 1389 : 29)   

منابع:

1-       اشکان فر، سیدعلی/ هادیان، عبادالله، نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس، معاونت طرح و برنامه ی نزاجا ،تهران،1371

2-    پور داراب ،سعید، پل های تسخیر ناپذیر، تقویم تاریخ دفاع مقدس، ج3 ، حوادث آبان ماه 59، مرکز پژوهش های دفاع مقدس نیروی زمینی ارتش ومرکز اسناد انقلاب اسلامی،تهران، 1383

3-   جعفری ،مجتبی، اطلس نبرد های ماندگار، چاپ شانزدهم، سوره سبز، تهران،1389

4-    کریم زاده، اردشیر/ پایخان، صفر، حماسه های ماندگارهوانیروز دردفاع مقدس، چاپ سوم، سوره سبز، تهران،1390